Drang naar samenhang

Complottheorieën, nepnieuws en bullshitting

Hoe kunnen we onze drang naar samenhang in goede banen leiden en onszelf beschermen tegen de verstrekkende gevolgen van complottheorieën en nepnieuws? Waarom vallen zo veel mensen ten prooi aan bullshitting en nepnieuws? En waarom vinden complottheorieën zo breed gehoor? Een belangrijke reden daarvoor is de menselijke drang naar samenhang, de drang om losse feiten tot ordelijke verhalen te smeden.

Drang naar samenhang zorgt voor misverstanden

In ons dagelijks leven hebben we daarvan doorgaans veel voordeel, bijvoorbeeld bij het begrijpen van films, landkaarten, verkeersborden, grafieken en het gedrag van anderen. Maar diezelfde impuls kan tot misverstanden leiden wanneer we geconfronteerd worden met zeer complexe gebeurtenissen, zoals een pandemie of een verkiezingsstrijd. Wanneer we in de onoverzichtelijke stroom aan informatie naarstig op zoek gaan naar een keurig sluitend verhaal, is de kans groot dat we onszelf een rad voor ogen draaien. De werkelijkheid kent namelijk geen auteur.

Omgaan met de dagelijkse stortvloed aan informatie

Aan de hand van talrijke voorbeelden uit cultuur, politiek, sport en wetenschap doet Rolf Zwaan op lichtvoetige wijze uit de doeken hoe we de wereld om ons heen begrijpen. Hij beschrijft niet alleen de voordelen van dat haast automatische proces, maar juist ook de valkuilen én hoe we die het best kunnen omzeilen. Dit boek is geschikt voor iedereen die zoekt naar een adequate omgang met de stortvloed aan informatie waarmee we dagelijks worden geconfronteerd.

Podcast

De wereld waarin wij leven is complex en lijkt steeds ingewikkelder te worden. Om hierin succesvol te kunnen (over)leven, moeten we deze wereld begrijpen. Maar hoe doen we dat eigenlijk? Aan de hand van alledaagse voorbeelden uit de politiek, sport, cultuur en wetenschap geven Rolf Zwaan en psycholoog Anita Eerland antwoord op deze belangrijke vraag. De laatste aflevering kun je hier beluisteren en alle eerdere afleveringen vind je op onder andere Spotify en Soundcloud.